Dit jaar lanceerde Melinda Gates ‘The moment of lift’, waarin ze beschrijft hoe krachtige vrouwen de wereld veranderen. Reuze benieuwd doken we erin.
Door Elise van Zeeland
Indringend en feministisch
Melinda Gates is meer dan ‘de vrouw van’ Bill Gates. Voor haar tijd bij Microsoft, waar ze Bill ontmoette, haalde ze een Bachelor in Computer Science en een Master in Business Administration. Ze werd de drijvende, inhoudelijke kracht in de -voormalige- Bill Gates Foundation en veroverde publieke (h)erkenning voor haar werk in de -nu- Bill & Melinda Gates Foundation. Voor haar werk reist ze de hele wereld over en ontmoet ze vrouwen die haar raken en inspireren. Die ervaringen deelt ze in dit boek. De verhalen in het boek zijn zoals Melinda ze waarschijnlijk zelf heeft meegemaakt. Soms rauw, soms pijnlijk, maar juist daardoor indringend. Het maakt dat het allesbehalve een opgeblazen boek is.
Het leest als een enthousiasmerend, feministisch pamflet waarin ze de lezer wil laten zien hoe je in actie komt nadat je verhalen gehoord hebt die je inspireren. Het boek agendeert de ongelijke positie van vrouwen in de westerse en niet-westerse wereld. Van de hoeveelheid onbetaald werk die vrouwen verrichten (wereldwijd gemiddeld zeven jaar, onbetaald werd is bv het huishouden, de opvoeding, mantelzorg etc), tot de onderdrukking van vrouwen in gezinnen. Gates besteedt veel aandacht aan de kracht van werk voor vrouwen. Zelf is ze haar hele leven werkzaam geweest. In haar boek schetst ze wat daarvan voor haar de toegevoegde waarde is. Werken leidt tot gelijkwaardigheid, zo stelt ze. Het geeft vrouwen invloed en onafhankelijkheid. Teveel onbetaald werk belemmert in haar ogen de mogelijkheid om je te ontplooien in activiteiten die je verder kunnen helpen.
De regie bij de vrouw
Een groot deel van het boek staat in het teken van zelfbeschikkingsrecht van vrouwen. Een passage die bijblijft is hoe overheidsbeleid soms – hoewel met de allerbeste intenties – volledig de plank misslaat. In Afrika is zelfbeschikkingsrecht voor vrouwen een groot goed, maar niet voor iedereen toegankelijk. Sommige vrouwen hebben meer kinderen dan ze liever zouden hebben omdat anticonceptie, om allerlei redenen, niet voorhanden is. Zo vertelt Gates dat ze vrouwen spreekt die uren naar een kliniek moeten lopen. Bij aankomst blijkt dat alleen condooms beschikbaar zijn, iets waar vrouwen niets aan hebben. Met een anticonceptiemiddel zoals een condoom ligt de macht bij de mannen, en maken zij de keus of ze wel of geen beschermde seks hebben. Terwijl vrouwen bijvoorbeeld met een prikpil maandenlang eigen regie hebben. Over hun eigen lichaam, over hun eigen gezin, over hun eigen leven. De focus van het overheidsbeleid ligt echter op de verstrekking van condooms, en niet op verstrekking van de prikpil. Gates vat de kern samen op de achterflap van haar boek: “Wie een samenleving wil verheffen, moet een einde maken aan de onderdrukking van vrouwen.”
Drie quotes
We delen graag drie quotes uit het boek met jullie, die ons aan het denken hebben gezet en zijn bijgebleven. En hopelijk smaakt het naar meer:
- ‘Het is tekenend voor een achterlijke samenleving – of voor een samenleving die achteruit gaat – dat mannen de beslissingen nemen voor vrouwen. Precies dat gebeurt op dit moment in de Verenigde Staten. Dit beleid (rondom de toegang tot anticonceptie/geboortebeperking) zou er nooit zijn gekomen als vrouwen hun eigen beslissingen zouden nemen. Daarom is het hoopgevend te zien dat vrouwelijke activisten in het heel land opstaan en langs de deuren gaan, geboortebeperking aankaarten en hun leven veranderen om zich kandidaat te stellen.’
- ‘Soms zijn de beste ideeën heel eenvoudig als je ze maar gehoord hebt.’
- ‘Ik ben niet van mening dat vrouwen beter zijn dan mannen of dat de wereld beter af is als vrouwen meer macht krijgen dan mannen. Maar mannelijke dominantie schaadt de samenleving omdat elke vorm van overheersing dat doet: de samenleving wordt dan geregeerd door een oneigenlijke hiërarchie waarbinnen macht en mogelijkheden verdeeld zijn op basis van geslacht, leeftijd, rijkdom en privilege in plaats van op basis van vaardigheden, inzet, talent of verworvenheden.’
Aanrader!
Eindoordeel: wij raden je aan om het boek zelf te lezen (20 euro in de boekwinkel). Door een fijne schrijfstijl, veel persoonlijke voorbeelden en scherpe analyse zet het boek je aan het denken. Wil je meer weten over wat de Gates Foundation doet? Bekijk dan hier de website.
The Moment of Lift – Melinda Gates
Spectrum, 2019
ISBN 9789000367177